Central Bureau of Investigation (CBI) | Study Material | Kerala PSC

സെന്‍ട്രല്‍ ബ്യൂറോ ഓഫ് ഇന്‍വെസ്റ്റിഗേഷൻ (CBI)

ഇന്ത്യയിലെ സെന്‍ട്രല്‍ ബ്യൂറോ ഓഫ് ഇന്‍വെസ്റ്റിഗേഷൻ (CBI) എന്നത് രാജ്യത്തെ Premier പോലീസ് അന്വേഷണ ഏജൻസിയായാണ് അറിയപ്പെടുന്നത്. ആഴത്തിൽ വേരൂന്നിയ അഴിമതി, സാമ്പത്തിക കുറ്റകൃത്യങ്ങൾ, പ്രത്യേക അന്വേഷണങ്ങൾ എന്നിവയാണ് സി.ബി.ഐ യുടെ പ്രധാന പ്രവർത്തനങ്ങൾ. അടിസ്ഥാനപരമായി കേന്ദ്രമന്ത്രാലയമാണ് ഉന്നതാധികാരമെന്നും, അതിന്റെ വിവിധ ശാഖകള്‍ എടുത്തു പറയേണ്ടതാണ്.

ചരിത്രം

CBI യുടെ ഉത്ഭവം 1941-ൽ സ്പെഷ്യൽ പോലീസിലെ സ്ഥാപനം വഴി ആണ്. പിന്നീട് 1946-ൽ Delhi Special Police Establishment Act മുഖേന പ്രത്യേക ഏജന്റുമാരും ക്രിമിനൽ അന്വേഷണവും നടത്തി. ജനപ്രിയമായി CBI രൂപം 1963 ഏപ്രിൽ 1-ന് ആഭ്യന്തര മന്ത്രാലയത്തിന് കീഴിൽ ആണ്. സെൻട്രൽ ബ്യൂറോ ഓഫ് ഇൻവെസ്റ്റിഗേഷന്റെ (സി.ബി.ഐ) ആദ്യ ഡയറക്ടർ ശ്രീ. ഡി.പി. കോഹ്‌ലി ആയിരുന്നു.തുടർന്ന് അതിന്റെ അഡ്മിനിസ്‌ട്രേറ്റീവ് നിയന്ത്രണം Ministry of Personnel, Public Grievances, and Pensions ആണ് കൈകാര്യം ചെയ്യുന്നത്.

സംഘടനാ ഘടനയുടെയും ഉത്തരവാദിത്തങ്ങളുടെയും വിഭാഗങ്ങൾ

CBIയുടെ നേതൃത്വത്തിൽ ഡയറക്ടർ, സ്പെഷ്യൽ/അഡീഷണൽ ഡയറക്ടർമാർ, ജോയിന്റ്/ഡെപ്യൂട്ടി/അസിസ്റ്റന്റ് ഡയറക്ടർമാർ എന്നിവരും, കൂടാതെ വിവിധ വിഭാഗങ്ങളുമുണ്ട്:

• അഴിമതി വിരുദ്ധ വിഭാഗം (Anti-Corruption Division): പൊതുസേവകരുടെ അഴിമതി സംബന്ധമായ കേസുകൾ അന്വേഷിക്കുക.
• സാമ്പത്തിക കുറ്റകൃത്യവിവിഭാഗം (Economic Offences Division): ബാങ്ക്/ബിസിനസ്/ഫിനാന്‍ഷ്യൽ തട്ടിപ്പ് കേസുകൾ.
• പ്രത്യേക കുറ്റവിലസനവിഭാഗം (Special Crimes Division): കൊലപാതകം, തട്ടിക്കൊണ്ടുപോകൽ, ദേശീയ സുരക്ഷ തുടങ്ങിയ കേസുകൾ.
• പ്രോസിക്യൂഷൻ വിഭാഗം (Directorate of Prosecution): പ്രോസിക്യൂഷനുമായി ബന്ധപ്പെട്ട കാര്യങ്ങൾ.
• അഡ്മിനിസ്ട്രേഷൻ, കൊഓർഡിനേഷൻ, പോളിസി ഡിവിഷനുകൾ
• Central Forensic Science Laboratory (CFSL)

പ്രമുഖ സ്ഥാനങ്ങൾ

പദവി	ചുമതല
Director	CBIയുടെ ആകെ നിയന്ത്രണം
Special/Additional Director	വിഭാഗങ്ങൾ നേരിടുക
Joint Director	പ്രധാന ലെവൽ നോക്കുക
Deputy Inspector General	ഓഫീസ് തലത്തിലുള്ള നിയന്ത്രണം
Superintendent of Police	പ്രതിമുഖ്യമായ കേസുകൾ കൈകാര്യം

പ്രധാന ചുമതലകളും ഉപ ചുമതലകളും

• കേന്ദ്ര സർക്കാരിന്റെ ശുപാർശയില്ലാതെ സംസ്ഥാനങ്ങളിൽ CBIക്ക് അന്വേഷണ പ്രാവർത്തനം നടത്താനാകില്ല.
• സുപ്രീംകോടതി, ഹൈക്കോടതി നിർദ്ദേശപ്രകാരം സുവിശേഷക കുറ്റ കൃത്യ കേസുകളിൽ ഇടപെടൽ.
• അനവധി സംസ്ഥാനങ്ങൾ (കേരളയും ഉൾപ്പെടെ) ജനറൽ സമ്മതം പിൻവലിച്ചിരിക്കുന്നു; ഐക്യമായ കേസ് അനുമതി ആവശ്യമുണ്ട്.
• ഇന്റർപോളിലൂടെ രാജ്യാന്തര ക്രൈം അന്വേഷണത്തിനായി ഇന്ത്യയെ പ്രതിനിധീകരിക്കുക.

CBI അന്വേഷണ താത്പര്യക്കേസുകൾ

• അഭയ കൊലക്കേസ് (കേറലിൽ)
• Bofors Arms Deal Scam
• 2G സ്പെക്ട്രം അഴിമതി
• Satyam Scam
• National Herald Case

നിയമപരമായ ഘടനകളും നിയമഭേദഗതികളും

Delhi Special Police Establishment Act, 1946 ആണ് സിബിഐയുടെ നിയമപരമായ അന്തരീക്ഷം. സിബിഐക്ക് കൂടുതൽ സ്വാതന്ത്ര്യവും സ്ഥാപനപരമായ സ്വയംഭരണവും നൽകണമെന്നാണ് മുദ്രാവാക്യം. ഉദ്യോഗസ്ഥരുടെ നിയമനത്തിലും സ്ഥാപനപരമായ സ്വയംഭരണത്തിലും സ്വാതന്ത്ര്യം ഉറപ്പാക്കാൻ വിവിധ നിയമ ഭേദഗതികൾ വരുത്തിയിട്ടുണ്ട്. 2021-ലെ ഭേദഗതിയനുസരിച്ച് CBI ഡയറക്ടറുടെ കാലാവധി: രണ്ട് വർഷം മുതൽ മൂന്ന് വർഷം വരെ, ഒരു വർഷം വീതം ഡിസ്ക്രീഷൻ അവകാശം.

CBI അന്വേഷണ രീതി, പ്രക്രിയ

• Case Registration (FIR): കേരളത്തിൽ/രാജ്യത്ത് കേസുകൾ രജിസ്റ്റർ ചെയ്യുമ്പോൾ FIR റജിസ്റ്റർ ചെയ്യാനാണ് ആദ്യഘട്ടം.
• Preliminary Inquiry: കേസ് മുൻഗണനയും തെളിവ് ശേഖരണവും.
• Investigation: മണൽ, ഫോറൻസിക് പരിശോധന, തെളിവ് ശേഖരണം.
• Charge Sheet: കുറ്റപത്രം തയ്യാറാക്കൽ.
• Prosecution: കോടതി നടപടിക്രമത്തിലൂടെ പ്രതികളെ ശിക്ഷപ്പെടുത്താൻ ശ്രമം.

CBIയുടെ പുതുമകളും മുന്നേറ്റപ്രവൃത്തികളും

• Central Vigilance Commission Act, 2003 പ്രകാരം ഡയറക്ടർക്ക് ഉറപ്പ് വരുത്തിയ കാലാവധി.
• Lokpal & Lokayukta Act, 2013; Selection Committee വഴി ഡയറക്ടർ നിയമനം.
• Appointment Collegium: പ്രധാനമന്ത്രി, പ്രഥമ പ്രതിപക്ഷ നേതാവ്, സുപ്രീംകോടതി ഒന്നാം ജഡ്ജ്.

CBIയും സംസ്ഥാന/കേന്ദ്ര സർക്കാരുകളും

കേന്ദ്ര-സംസ്ഥാന ബന്ധം ഒരു വലിയ സബ്‌ജക്റ്റാണ്. വിദൂരത്തിന് അനുമതി ആവശ്യമായിരിക്കുന്നത് ഭരണഘടനാപരമായ അതിരുകൾക്കും നിയമപരമായ അർത്ഥവുമുണ്ട്. ഏത് സംസ്ഥാനത്തും CBIക്ക് അന്വേഷിക്കാൻ സമൂഹാനുമതി/വിശിഷ്ടാനുമതി ആവശ്യമാണ്. ഇപ്പോൾ കേരളം, പഞ്ചാബ്, പടിഞ്ഞാറൻ ബംഗാൾ ഉൾപ്പെടെ ഒൻപത് സംസ്ഥാനങ്ങൾ ജനറൽ സമ്മതം പിൻവലിച്ചിരിക്കുന്നു.

CBI - സംസ്ഥാനം: ചുരുങ്ങിയ നിയന്ത്രണങ്ങൾ

"CBI-ക്ക് സംസ്ഥാന അതിർത്തികൾക്കു മുൻകൂർ സമ്മതം ആവശ്യമാണ്. ഇത് കേന്ദ്ര-സംസ്ഥാന മൂല്യങ്ങളുടെ സംഹിത; അഥവാ സംസ്ഥാനത്തിന് അധികാരപരിധിക്ക് അനുസൃതമായാണ്."

CBIയുടെ പഠനവും വിമർശനവും

• അധികാരത്തിന്റെ തിരിഞ്ഞുനോട്ടം: സംസ്ഥാനങ്ങൾ, ഭരണഘടനാ കെട്ടു, പാർട്ടിപ്പൊളിറ്റിക്സ് സംബന്ധമായ വിമർശനങ്ങൾ.
• രാഷ്ട്രീയ ഇടപെടൽ: ചിലവർ അഭിപ്രായപ്പെടുന്നത്; CBIയുടെ സ്വാതന്ത്യ്രം പരിമിതമാകാറുണ്ട്.
• കുറ്റാന്വേഷണവൈജ്ഞാനിക ശുദ്ധിവേരുകൾ: ഫോറൻസിക്, ഡിജിറ്റൽ പ്രൂഫ്, മാത്രമല്ല അന്തർദേശീയ കോഓർഡിനേഷൻ.

നേരിട്ടു നിർമ്മിച്ച പ്രശ്‌നങ്ങൾ, ഉപസംഹാരം

രാജ്യത്തിന്‍റെ ക്രൈം-നിർമ്മാണഭാരം നിർവ്വഹിക്കുന്നതിൽ CBI-യുടെ രീതി സമഗ്രവും ന്യായവുമാണ്. അതേസമയം, തത്ത്വപ്പാതവും വിഗതസ്വാതന്ത്ര്യവും രാഷ്ട്രീയ നിരീക്ഷണവും നിറവേറലാണ്. നിയമഭേദഗതികൾ, തൊഴിൽകഴിഞ്ഞ ഭേദവിവരങ്ങൾ, കൂടുതല്‍ റെഗുലേഷൻ എന്നിവ ആവശ്യമുണ്ട് എന്ന നിരീക്ഷണം ശക്തമായിട്ടുണ്ട്.

ഭാവി

• CBI-യ്ക്ക് statutory backing നല്‍കുന്നതിനുള്ള നിയമം കൊണ്ടുവരിക.
• കമിറ്റികൾ വഴി ഡയറക്ടർ നിയമനം സ്വീകരിച്ച് ഇതിന്റെ നിയന്ത്രണം കുറയ്ക്കുക.
• വ്യവസ്ഥാപരമായ ശക്ത സംഭാവനയും പ്രവർത്തനങ്ങളെയുംം നിലനിർത്തുക.
• ഡിജിറ്റൽ ഫോറൻസിക്, ടെക്നോളജി ഘടനകള്‍ മെച്ചപ്പെടുത്തുക.

CBIയെ അടിസ്ഥാനമാക്കി ഒരു ശക്തമായ, സ്വതന്ത്രമായ, ജോലി ശക്തിപ്പെടുത്തുന്ന നിയമപാരിസ്ഥിതികം ബിജെപി നിര്‍മ്മിക്കാനും, ദേശീയ നിരപരാധിത്വം ഉറപ്പുവരുത്താനും ‌പ്രധാനമായ വഴിയാണിത്.

ഉപസംഹാരം

ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും ശക്തവും സ്വാധീനമുള്ളതുമായ എൻഫോഴ്‌സ്‌മെന്റ് ഏജൻസിയാണ് സെൻട്രൽ ബ്യൂറോ ഓഫ് ഇൻവെസ്റ്റിഗേഷൻ. അതിന്റെ നിയമപരവും ഭരണഘടനാപരവുമായ അധികാരങ്ങളും പ്രവർത്തന സ്വാതന്ത്ര്യവും നിലനിർത്തുന്നതിന് ഭേദഗതികൾ അത്യാവശ്യമാണ്. നിയമവ്യവസ്ഥയുടെ തുടർച്ചയായ സൂക്ഷ്മപരിശോധന, രാഷ്ട്രീയ വിപ്ലവത്തിന്റെ ഉദയം, നിയമ പരിഷ്കരണത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ബിജെപിയുടെ നിലപാട് എന്നിവ ഉന്നതതല അന്വേഷണങ്ങൾ, ദേശീയ സുരക്ഷ, കുറ്റകൃത്യങ്ങൾ തടയൽ എന്നിവയിൽ സിബിഐയുടെ പങ്കിലേക്ക് വിരൽ ചൂണ്ടുന്നു.

CBI (സെൻട്രൽ ബ്യൂറോ ഓഫ് ഇൻവെസ്റ്റിഗേഷൻ)

1. സി.ബി.ഐയുടെ പൂർണ്ണ രൂപം എന്ത്? - സെൻട്രൽ ബ്യൂറോ ഓഫ് ഇൻവെസ്റ്റിഗേഷൻ (Central Bureau of Investigation)

2. സി.ബി.ഐ സ്ഥാപിതമായ വർഷം ഏത്? - 1963 ഏപ്രിൽ 1

3. സി.ബി.ഐയുടെ മുൻഗാമി സ്ഥാപനം ഏത്? - ഡൽഹി സ്പെഷ്യൽ പോലീസ് എസ്റ്റാബ്ലിഷ്മെന്റ് (Delhi Special Police Establishment - DSPE)

4. സി.ബി.ഐ ഏത് നിയമപ്രകാരമാണ് പ്രവർത്തിക്കുന്നത്? - ഡൽഹി സ്പെഷ്യൽ പോലീസ് എസ്റ്റാബ്ലിഷ്മെന്റ് (DSPE) ആക്ട്, 1946

5. സി.ബി.ഐ ഏത് മന്ത്രാലയത്തിന് കീഴിലാണ് പ്രവർത്തിക്കുന്നത്? - പേഴ്സണൽ, പബ്ലിക് ഗ്രീവൻസസ് ആൻഡ് പെൻഷൻ മന്ത്രാലയം (Ministry of Personnel, Public Grievances and Pensions)

6. സി.ബി.ഐയുടെ ആപ്തവാക്യം (motto) എന്താണ്? - Industry, Impartiality, Integrity (പരിശ്രമം, നിഷ്പക്ഷത, സത്യസന്ധത)

7. സി.ബി.ഐയുടെ മേധാവി അറിയപ്പെടുന്നത് ഏത് പേരിലാണ്? - ഡയറക്ടർ (Director)

8. സി.ബി.ഐ ഡയറക്ടറെ തിരഞ്ഞെടുക്കുന്ന സമിതിയിൽ ആരൊക്കെയാണ് ഉൾപ്പെടുന്നത്? - പ്രധാനമന്ത്രി (ചെയർമാൻ), സുപ്രീം കോടതി ചീഫ് ജസ്റ്റിസ് അല്ലെങ്കിൽ അദ്ദേഹം നാമനിർദ്ദേശം ചെയ്യുന്ന ഒരു സുപ്രീം കോടതി ജഡ്ജി, ലോക്സഭയിലെ പ്രതിപക്ഷ നേതാവ്

9. സി.ബി.ഐ ഡയറക്ടറുടെ കാലാവധി എത്ര വർഷമാണ്? - ചുരുങ്ങിയത് 2 വർഷം

10. സി.ബി.ഐ പ്രധാനമായും കൈകാര്യം ചെയ്യുന്ന കേസുകൾ ഏതെല്ലാമാണ്? - അഴിമതി കേസുകൾ, സാമ്പത്തിക കുറ്റകൃത്യങ്ങൾ, സംഘടിത കുറ്റകൃത്യങ്ങൾ, ഗുരുതരമായ കേസുകൾ (സെൻട്രൽ സർക്കാർ ജീവനക്കാരുമായി ബന്ധപ്പെട്ടതോ സംസ്ഥാനങ്ങൾ ആവശ്യപ്പെടുന്നതോ ആയവ)

11. ഒരു സംസ്ഥാനത്ത് കേസ് അന്വേഷിക്കുന്നതിന് സി.ബി.ഐക്ക് എന്തിന്റെ അനുമതി ആവശ്യമാണ്? - ബന്ധപ്പെട്ട സംസ്ഥാന സർക്കാരിന്റെ അനുമതി (consent)

12. സംസ്ഥാനത്തിന്റെ അനുമതിയില്ലാതെ സി.ബി.ഐയെക്കൊണ്ട് കേസ് അന്വേഷിക്കാൻ ഉത്തരവിടാൻ ആർക്കാണ് അധികാരം? - സുപ്രീം കോടതിക്കോ ഹൈക്കോടതിക്കോ

13. സി.ബി.ഐയുടെ അഴിമതി കേസുകൾക്ക് മേൽനോട്ടം വഹിക്കുന്നത് ആരാണ്? - സെൻട്രൽ വിജിലൻസ് കമ്മീഷൻ (CVC)

14. അന്താരാഷ്ട്ര തലത്തിൽ സി.ബി.ഐ ഏത് സംഘടനയുമായി സഹകരിച്ചാണ് പ്രവർത്തിക്കുന്നത്? - ഇന്റർപോൾ (Interpol)

15. സി.ബി.ഐ ഒരു ഭരണഘടനാ സ്ഥാപനമാണോ അതോ നിയമപരമായ സ്ഥാപനമാണോ? - നിയമപരമായ ഏജൻസി (Statutory Agency)

16. "കൂട്ടിലടച്ച തത്ത" (Caged Parrot) എന്ന് സി.ബി.ഐയെ വിശേഷിപ്പിച്ചത് ആരാണ്? - സുപ്രീം കോടതി (2013-ൽ കൽക്കരിപ്പാടം അഴിമതി കേസ് പരിഗണിക്കവെ)

17. സി.ബി.ഐയുടെ ആദ്യ ഡയറക്ടർ ആരായിരുന്നു? - ഡി.പി. കോഹ്‌ലി (D.P. Kohli)

18. ഡൽഹി സ്പെഷ്യൽ പോലീസ് എസ്റ്റാബ്ലിഷ്മെന്റ് (DSPE) രൂപീകരിച്ച വർഷം ഏത്? - 1941

19. സി.ബി.ഐയുടെ ആസ്ഥാനം എവിടെയാണ്? - ന്യൂഡൽഹി

20. സി.ബി.ഐ രൂപീകരണത്തിന് ശുപാർശ ചെയ്ത കമ്മിറ്റി ഏത്? - സന്താനം കമ്മിറ്റി (Santhanam Committee)

21. സി.ബി.ഐ സ്ഥാപക ദിനമായി ആചരിക്കുന്നത് എന്നാണ്? - ഏപ്രിൽ 1

22. സി.ബി.ഐയുടെ പ്രധാനപ്പെട്ട വിഭാഗങ്ങൾ ഏതെല്ലാം? - അഴിമതി വിരുദ്ധ വിഭാഗം (Anti-Corruption Division), സാമ്പത്തിക കുറ്റകൃത്യ വിഭാഗം (Economic Offences Division), പ്രത്യേക കുറ്റകൃത്യ വിഭാഗം (Special Crimes Division) തുടങ്ങിയവ

23. സി.ബി.ഐയുടെ പ്രധാന പരിശീലന കേന്ദ്രം എവിടെയാണ്? - സി.ബി.ഐ അക്കാദമി, ഗാസിയാബാദ് (ഉത്തർപ്രദേശ്)

24. അഴിമതി കേസുകളിൽ സി.ബി.ഐക്ക് മേൽനോട്ടം വഹിക്കുന്ന സെൻട്രൽ വിജിലൻസ് കമ്മീഷൻ സ്ഥാപിക്കപ്പെട്ട വർഷം ഏത്? - 1964

25. സി.ബി.ഐയ്ക്ക് സ്വന്തമായി പോലീസ് സ്റ്റേഷനുകൾ സ്ഥാപിക്കാൻ അനുവാദമുള്ള പ്രദേശങ്ങൾ ഏതെല്ലാമാണ്? - കേന്ദ്രഭരണ പ്രദേശങ്ങൾ (Union Territories)