രണ്ടാം ലോകമഹായുദ്ധം (1939-1945) ലോകത്തിന്റെ രാഷ്ട്രീയ ഭൂപടം പൂർണമായും മാറ്റിമറിച്ച ഒരു സംഭവമായിരുന്നു. ഈ യുദ്ധത്തിന്റെ അവസാനത്തോടെ പഴയ സാമ്രാജ്യങ്ങൾ തകർന്നു, പുതിയ ശക്തികൾ ഉയർന്നു, രാജ്യങ്ങൾ വിഭജിക്കപ്പെട്ടു, പുതിയ അന്താരാഷ്ട്ര സംഘടനകൾ രൂപം കൊണ്ടു, കോളനി രാജ്യങ്ങൾ സ്വാതന്ത്ര്യം നേടി, ലോകം രണ്ടു ശക്തി കേന്ദ്രങ്ങളായി വിഭജിക്കപ്പെട്ടു. ഈ ലേഖനം രണ്ടാം ലോകമഹായുദ്ധത്തിനു ശേഷം ലോക രാഷ്ട്രീയത്തിൽ ഉണ്ടായ മാറ്റങ്ങൾ, പ്രധാന സംഭവങ്ങൾ, അതിന്റെ ദീർഘകാല പ്രത്യാഘാതങ്ങൾ എന്നിവ വിശദീകരിക്കുന്നു.
- ബ്രിട്ടനും ഫ്രാൻസും പോലുള്ള യൂറോപ്യൻ സാമ്രാജ്യങ്ങൾ അവരുടെ ശക്തി നഷ്ടപ്പെട്ടു; അമേരിക്കയും സോവിയറ്റ് യൂണിയനും (USSR) പുതിയ ലോകശക്തികളായി ഉയർന്നു.
- യുദ്ധത്തിൽ വലിയ സാമ്പത്തികവും സൈനികവുമായ നഷ്ടങ്ങൾ നേരിട്ട യൂറോപ്പ്യൻ രാജ്യങ്ങൾ പുനർനിർമ്മാണത്തിനായി അമേരിക്കയുടെ സഹായം തേടി.
- യുദ്ധാനന്തര യൂറോപ്പിൽ അമേരിക്കൻ നേതൃത്വത്തിലുള്ള പടിഞ്ഞാറൻ ബ്ലോക്കും സോവിയറ്റ് യൂണിയൻ നേതൃത്വത്തിലുള്ള കിഴക്കൻ ബ്ലോക്കും രൂപപ്പെട്ടു.
- ഇറ്റലി, ജർമ്മനി, ജപ്പാൻ എന്നിവയുടെ ഫാസിസ്റ്റ് ഭരണങ്ങൾ തകർന്നു; ഇറ്റലിയിൽ റിപ്പബ്ലിക് സ്ഥാപിച്ചു, ജർമ്മനി നാല് ഭാഗങ്ങളായി വിഭജിക്കപ്പെട്ടു.
"ബ്രിട്ടനും ഫ്രാൻസും അവരുടെ സാമ്രാജ്യ സ്ഥാനങ്ങൾ നഷ്ടപ്പെട്ടു; ലോകം അമേരിക്കയും സോവിയറ്റ് യൂണിയനും എന്നിങ്ങനെ രണ്ട് ശക്തികേന്ദ്രങ്ങളായി വിഭജിക്കപ്പെട്ടു."
രണ്ടാം ലോകമഹായുദ്ധത്തിനു ശേഷം അമേരിക്കയും സോവിയറ്റ് യൂണിയനും തമ്മിൽ തണുത്ത യുദ്ധം (Cold War) ആരംഭിച്ചു. യൂറോപ്പ് കിഴക്കും പടിഞ്ഞാറും വിഭജിക്കപ്പെട്ടു. കിഴക്കൻ യൂറോപ്പിലെ പല രാജ്യങ്ങളിലും സോവിയറ്റ് പിന്തുണയുള്ള കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് പാർട്ടികൾ അധികാരത്തിൽ എത്തി. പടിഞ്ഞാറൻ യൂറോപ്പിൽ ജനാധിപത്യ വ്യവസ്ഥകൾ നിലനിൽക്കുമ്പോൾ കിഴക്കൻ യൂറോപ്പിൽ ഏകകക്ഷി കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് ഭരണങ്ങൾ സ്ഥാപിക്കപ്പെട്ടു.
- പോളണ്ട്, ഹംഗറി, റൊമാനിയ, ബൾഗേറിയ, ചെക്കോസ്ലോവാക്യ, ഈസ്റ്റ് ജർമ്മനി എന്നിവയിൽ സോവിയറ്റ് പിന്തുണയുള്ള സർക്കാരുകൾ.
- യുഗോസ്ലാവിയയിൽ ടിറ്റോയുടെ നേതൃത്വത്തിൽ സ്വതന്ത്ര കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് ഭരണം.
- ബെർലിൻ നഗരവും ജർമ്മനിയും നാലായി വിഭജിക്കപ്പെട്ടു; പിന്നീട് പടിഞ്ഞാറൻ ജർമ്മനിയും കിഴക്കൻ ജർമ്മനിയും ആയി വിഭജിക്കപ്പെട്ടു.
- 1946-ൽ ചർച്ചിൽ പ്രസംഗിച്ച "Iron Curtain" എന്ന ആശയം യൂറോപ്പിന്റെ വിഭജനത്തിന്റെ പ്രതീകമായി മാറി.
- ലീഗ് ഓഫ് നേഷൻസ് പരാജയപ്പെട്ടതിനെ തുടർന്ന് 1945-ൽ ഐക്യരാഷ്ട്രസഭ (UN) രൂപം കൊണ്ടു.
- ബ്രെറ്റൺ വുഡ്സ് സമ്മേളനത്തിൽ (1944) അന്താരാഷ്ട്ര സാമ്പത്തിക സ്ഥാപനങ്ങൾ രൂപീകരിച്ചു: വേൾഡ് ബാങ്ക്, ഐ.എം.എഫ്.
- അമേരിക്കൻ ഡോളർ ലോക വ്യാപാരത്തിനുള്ള റിസർവ് കറൻസിയായി അംഗീകരിച്ചു.
- യുദ്ധാനന്തര പുനർനിർമ്മാണത്തിന് മാർഷൽ പ്ലാൻ വഴി അമേരിക്കൻ സാമ്പത്തിക സഹായം പടിഞ്ഞാറൻ യൂറോപ്പിൽ ലഭിച്ചു.
ബ്രിട്ടനും ഫ്രാൻസും പോലുള്ള യൂറോപ്യൻ ശക്തികൾക്ക് അവരുടെ കോളനികൾ നിലനിർത്താൻ കഴിയാതെ വന്നു. യുദ്ധാനന്തര കാലത്ത് ഏഷ്യയിലും ആഫ്രിക്കയിലും സ്വാതന്ത്ര്യ സമരങ്ങൾ ശക്തമായി. ഇന്ത്യ, പാകിസ്ഥാൻ, ശ്രീലങ്ക, മ്യാൻമാർ, ഇന്തോനേഷ്യ, മലേഷ്യ, ആഫ്രിക്കൻ രാജ്യങ്ങൾ എന്നിവക്ക് സ്വാതന്ത്ര്യം ലഭിച്ചു.
- യുദ്ധാനന്തര കാലത്ത് അമേരിക്കയിൽ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ വളർന്നു; GI Bill പോലുള്ള നിയമങ്ങൾ വഴി യുദ്ധസേനാനികൾക്ക് വിദ്യാഭ്യാസവും വീടും ലഭിച്ചു.
- കറുത്തവരുടെയും സ്ത്രീകളുടെയും പൗരാവകാശ സമരങ്ങൾ ശക്തമായി.
- കോളഡ് വാറിന്റെ പശ്ചാത്തലത്തിൽ ആന്തരിക രാഷ്ട്രീയത്തിൽ കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് വിരുദ്ധത ശക്തമായി.
- 1960-കളിൽ വിയറ്റ്നാം യുദ്ധം അമേരിക്കൻ രാഷ്ട്രീയ ഐക്യത്തിൽ ഭിന്നത സൃഷ്ടിച്ചു.
- കിഴക്കൻ യൂറോപ്പിൽ കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് പാർട്ടികൾ അധികാരത്തിൽ; രാഷ്ട്രീയ ഭിന്നതകൾ ഇല്ലാതാക്കി.
- പടിഞ്ഞാറൻ യൂറോപ്പിൽ ജനാധിപത്യ ഭരണങ്ങൾ നിലനിൽക്കുമ്പോൾ കിഴക്കൻ യൂറോപ്പിൽ ഏകകക്ഷി ഭരണങ്ങൾ.
- യുഗോസ്ലാവിയ ഒരു അർദ്ധസ്വതന്ത്ര കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് രാജ്യം ആയി നിലനിന്നു.
- ഇറ്റലിയിൽ റിപ്പബ്ലിക് സ്ഥാപിച്ചു; സ്ത്രീകൾക്ക് ആദ്യമായി ദേശീയതലത്തിൽ വോട്ട് ചെയ്യാൻ അവസരം ലഭിച്ചു.
- ജർമ്മനി നാലായി വിഭജിക്കപ്പെട്ടു; പിന്നീട് ഈസ്റ്റ് ജർമ്മനിയും വെസ്റ്റ് ജർമ്മനിയും ആയി.
- ബെർലിൻ നഗരവും വിഭജിക്കപ്പെട്ടു; ബർലിൻ മതിൽ (1961) ഈ വിഭജനത്തിന്റെ പ്രതീകമായി മാറി.
- ജപ്പാൻ അമേരിക്കൻ അധീനതയിൽ ഏഴു വർഷം; പിന്നീട് സാമ്പത്തികമായി ശക്തമായ രാജ്യമായി മാറി.
- ജർമ്മനിയും ജപ്പാനും പിന്നീട് ലോകത്തിലെ ശക്തമായ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളായി മാറി.
- 1945: ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയുടെ രൂപീകരണം.
- 1947: ഇന്ത്യയുടെ വിഭജനം; ഇന്ത്യയും പാകിസ്ഥാനും സ്വാതന്ത്ര്യം നേടി.
- 1948: ഇസ്രായേൽ രൂപീകരണം; മിഡിൽ ഈസ്റ്റിൽ സംഘർഷങ്ങൾ ആരംഭിച്ചു.
- 1949: ചൈനയിൽ കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് വിപ്ലവം; മാവോ സെ തൂങ് അധികാരത്തിൽ.
- 1950-53: കൊറിയൻ യുദ്ധം; കൊറിയ രണ്ട് രാജ്യങ്ങളായി വിഭജിക്കപ്പെട്ടു.
- 1955: ബാൻഡങ് സമ്മേളനം; നോണലൈൻഡ് മൂവ്മെന്റ് ആരംഭം.
- 1961: ബർലിൻ മതിൽ നിർമ്മാണം.
- 1962: ക്യൂബൻ മിസൈൽ പ്രതിസന്ധി; കോൾഡ് വാറിന്റെ ഉച്ചസ്ഥാനം.
- 1971: ബംഗ്ലാദേശ് സ്വാതന്ത്ര്യം.
- 1989: ബർലിൻ മതിൽ തകർന്നു; കിഴക്കൻ യൂറോപ്പിൽ കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് ഭരണങ്ങൾ വീണു.
- 1991: സോവിയറ്റ് യൂണിയൻ തകർന്നു; കോൾഡ് വാറിന്റെ അവസാനം.
- ലോകം രണ്ട് ശക്തി കേന്ദ്രങ്ങളായി വിഭജിക്കപ്പെട്ടു; ആണവായുധ മത്സരം, സ്പേസ് റേസ് തുടങ്ങിയവ.
- വിയറ്റ്നാം, കൊറിയ, അഫ്ഗാനിസ്ഥാൻ തുടങ്ങിയ രാജ്യങ്ങളിൽ പ്രോക്സി യുദ്ധങ്ങൾ.
- കിഴക്കൻ യൂറോപ്പിൽ രാഷ്ട്രീയ സ്വാതന്ത്ര്യങ്ങൾ ഇല്ലാതായി; പടിഞ്ഞാറൻ യൂറോപ്പിൽ സാമ്പത്തിക പുരോഗതി.
- 1990-കളിൽ സോവിയറ്റ് യൂണിയൻ തകർന്നതോടെ കോൾഡ് വാറിന് വിരാമം.
രണ്ടാം ലോകമഹായുദ്ധത്തിനു ശേഷം ലോകം വലിയ രാഷ്ട്രീയ, സാമ്പത്തിക, സാമൂഹ്യ മാറ്റങ്ങൾക്കു വിധേയമായി. പഴയ സാമ്രാജ്യങ്ങൾ തകർന്നു; പുതിയ ശക്തികൾ ഉയർന്നു; കോളനികൾക്ക് സ്വാതന്ത്ര്യം ലഭിച്ചു; ലോകം രണ്ട് ശക്തി കേന്ദ്രങ്ങളായി വിഭജിക്കപ്പെട്ടു; പുതിയ അന്താരാഷ്ട്ര സംഘടനകൾ രൂപം കൊണ്ടു. ഈ മാറ്റങ്ങൾ ഇന്നും ലോക രാഷ്ട്രീയത്തിൽ അതിന്റെ പ്രത്യാഘാതങ്ങൾ ഉണ്ടാക്കുന്നു. രണ്ടാം ലോകമഹായുദ്ധത്തിനു ശേഷം ആരംഭിച്ച ഈ പുതിയ ലോകക്രമം 21-ാം നൂറ്റാണ്ടിലെ രാഷ്ട്രീയവും സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയും നിർണയിച്ചു.
0 Comments